อย่างที่ 1 ไม่มีทุกข์โทมนัสที่อาศัยกาม หมายความว่า การเข้าไปเกี่ยวข้องกับกาม ตามแบบของฆราวาสนั้น ไม่ทำให้เกิดทุกข์ขึ้น
อย่างที่ 2 ไม่มีสุขโสมนัสที่อาศัยกาม หมายความวาสไม่ลุ่มหลงในสุขที่เกิดจากกาม การที่ไปยินดีในความสุขอันเกิดจากกามนั้น เขาเรียกว่าเป็นผุ้มีสุขโสมนัสเพราะอาศัยกาม อย่างนี้ไม่ใช่ปวิเวกปีติ คือไม่ใช่วิเวกอันสงัดที่ควรจะยินดี ไม่ใช่ความสุขความยินดี ชนิดที่เรียกว่าปวิเวกปีติ
อย่างที่ 3 ไม่มีทุกข์โทมนัสอันอาศัยอกุศล นี้หมายความว่าทำบาปแล้วก็มีทุกข์โทมนัส อย่างนี้ไม่มีปวิเวกปีติ มันเห็นได้ชัดเพราะว่า มันมีทุกข์โทมนัส แล้วก็อาศัยบาปอกุศลด้วย
อย่างที่ 4 แม้แต่ว่าสุขโสมนัสที่อาศัยบาปอกุศลนั้น ก็ต้องไม่มี พวกคนพาลได้ทำบาปทำอกุศลแล้วก็พอใจเป็นสุข นี้ก้ไม่ใช่ปวิเวกปีติ จะเรียกว่าปวิเวกปีติไม่ได้
อย่างที่ 5 อันสุดท้าย ไม่มีทุกข์โทมนัสอันอาศัยกุศล หมายความว่าการบำเพ็ญกุศล ในบางกรณีก็ต้องได้รับความลำบาก เพราะว่าการบำเพ็ญกุศลซึ่งเป็นสิ่งที่ทำได้โดยยากนั้น บางทีก็ต้องได้รับความลำบาก; ต้องไม่รู้สึกลำบากอย่างนี้ด้วย จึงจะเรียกว่ามีปวิเวกปีติ
เป็นอันว่าสิ่งที่เรียกว่าปวิเวกปีติ คือ ปีติที่เกิดมาจากความสงัดทางจิตใจถึงที่สุดนั้น มีอยู่ 5 ลักษณะด้วยกัน อย่างนี้.
พุทธทาสภิกขุ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น