ความโกรธ

ความโกรธ

เมื่อเธอรู้สึกเกลียดใครสักคน ความเกลียดและความโกรธของเธอมิได้เป็นคุณลักษณ์เดิมแท้ของคนผู้นั้น หรือเป็นส่วนหนึ่งของตัวเขาแต่อย่างใด ความโกรธของเธอมีอยู่ก็แต่ในจิตของเธอเองเท่านั้น ทันทีที่เธอเห็นเขา จิตของเธอก็ย้อนกลับไปคิดถึงเรื่องที่เขาเคยทำร้ายเธอในอดีต คิดไปว่าเขาอาจทำร้ายเธออีกในอนาคต หรือคิดว่าขณะนั้นเขากำลังทำร้ายเธออยู่ แค่ได้ยินชื่อคนผู้นั้น เธอก็โกรธเสียแล้ว เมื่อเธอยึดติดอยู่กับความคิดเหล่านั้น เธอจะเกิดความโกรธสุดขีดจนถึงกับทนไม่ได้ อยากจะหยิบก้อนหินมาขว้างใส่เขา หรือหาอะไรมาฟาดเขา แล้วคิดว่า "อยากจะฆ่ามันให้ตายไปเลย!"

ความโกรธนั้นดูเหมือนรุนแรงมาก แต่มันเอาพลังมาจากไหนจึงสามารถทำให้เรากราดเกรี้ยวได้ง่ายปานนั้น? ความโกรธเป็นพลังที่มาจากภายนอก? หรือว่ามาจากแขนขา จากอาวุธ จากเสื้อเกราะ? ถ้าไม่ใช่ ก็มันอยู่ข้างในตัวเรากระนั้นหรือ? ถ้าใช่ แล้วมันอยู่ที่ไหนกันแน่? เธอหามันพบไหม ในสมอง ในหัวใจ ในกระดูก หรือในส่วนไหนก็ได้ในตัวเธอ? แม้ความโกรธจะหาตัวจับยาก แต่ก็ดูเหมือนว่ามันมีตัวตนเป็นรูปธรรมที่ชัดเจนมาก มันเป็นแรงยึดเหนี่ยวที่เกาะกุมเราเอาไว้แน่นจนจิตของเราแข็งทื่อ และนำความทุกข์มาให้ทั้งตัวเรา และผู้อื่น หมู่เมฆที่บางเบาเกินกว่าจะรับน้ำหนักตัวของเราหรือนำมานุ่งห่มได้นั้น อาจบดบังแสงอาทิตย์จนแผ่นฟ้ามืดมิดฉันใด ความคิดก็สามารถบดบังความบริสุทธิ์เรืองรองของสัมปชัญญะได้ฉันนั้น เมื่อเธอเห็นธรรมชาติที่ว่างเปล่า และโปร่งใสของจิตแล้ว จงปล่อยมันให้กลับคืนสู่ธรรมชาติเดิมแท้ที่เป็นอิสระเถิด หากเธอเห็นว่าความโกรธนั้นแท้ที่จริงว่างเปล่า มันจะไม่มีพลังที่จะทำร้ายเธอ และจะแปรเปลี่ยนไปเป็นปัญญาที่ส่องสะท้อนดุจดังกระจกเงา แต่หากเธอไม่เห็นธรรมชาติของมัน แล้วป่อยให้มันแผลงฤทธิ์ตามอำเภอใจ นั่นก็จะไม่ต่างอะไรกับเพลิงที่แผดเผา หรือความหนาวสุดขั่วในขุมนรกที่สุดแสนทรมาน

คนเรามักคิดว่าการเอาชนะ หรือทำลายล้างคู่ต่อสู้เป็นเรื่องที่ดี แต่นั่นมิใช่ทัศนะของคำสอนในพุทธศาสนาอย่างแน่นอน เมื่อมีความโกรธปะทุขึ้น อย่าติดตามมันไป แต่ให้เฝ้ามองธรรมชาติของมันแทน ความโกรธเป็นเพียงการปรุงแต่งที่ว่างเปล่าภายในห้วงจิตที่ว่างเปล่าเช่นกัน เป็นเวลานับไม่ถ้วนภพชาติมาแล้วที่เธอได้สั่งสม อกุศลกรรมไว้มากเหลือประมาณ ก็เพราะเธอยังเป็นทาสแห่งโทสะเช่นนี้ นับแต่นี้ต่อไป ขอให้สำรวมระวังให้ดี ให้ระลึกอยู่เสมอว่าความโกรธนั้นเป็นเมล็ดพันธุ์ที่ก่อให้เกิดความทุกข์ราวตกนรก จงดับความโกรธเสียให้สิ้น แล้วจะไม่มีนรกภูมิอีกเลย แทนที่จะเกลียดคนที่เราเรียกว่าเป็นศัตรู อันที่จริงแล้ว สิ่งที่เธอควรเกลียดก็คือตัว "ความเกลียด" นั่นต่างหาก

ดิลโก เค็นเซ ริมโปเช